《綠色短評》

| | | 轉寄

背siáⁿ-mih祖?叛siáⁿ-mih宗?

Choânbîn Tâioânjī pán/全民台灣字版簡稱ChoânTâiJī

《 Le̍ksek toánphêng 》       Lí Lâmhêng

     Pōe siáⁿmi̍h chó͘? Poān siáⁿmi̍h chong?

Cha̍pgoe̍h cha̍pkáu, Tiongiong Liûhêng E̍kchêng Chíhui Tiongsim tēngchheng, tī koklāi chènge̍kbiâu só͘ the̍h tio̍h ê n̂gsek khahphìⁿ kanta thêkiong koklāi chènge̍kbiâu súiōng, tī kokgōa chènge̍kbiâu ê lâng, tio̍h sûisin tòa kokgōa chènge̍kbiâu ê khahphìⁿ. Tongtiûⁿ ū kìchiá mn̄g kóng nāsī bînchiòng "the̍h tio̍h Tāilio̍k chènge̍kbiâu chèngbêng, káⁿ ēsái ōaⁿ hoat lán ê n̂gsek khahphìⁿ?" hù chíhuikoaⁿ Tân Chonggān mn̄g kóng, "lí sī m̄ sī kóng ū ùi Tiongkok tńglâi ê bînchiòng? Inūi lí kóng Tāilio̍k, góa si̍tchāi m̄chai iáⁿ tó chi̍tê kokka lah!" Tiongkok itti̍t bô ài Tâioân lâng chhengho͘ in Tiongkok, Tâioân lâng nā chhengho͘ in "Tiongkok" náchhiūⁿ sī gōakok lâng, kiò Tâioân lâng tio̍h chhengho͘ in "tāilio̍k". Chit chióng chhengho͘ si̍tchāi chiok bô siôngsek, inūi choân sèkài ê lâng nā kóngtio̍h "tāilio̍k", khólêng sī kóng Huichiu tāilio̍k, Auchiu tāilio̍k ahsī Pakbíchiu tāilio̍k. Choân sèkài bô chi̍tê kokka ê miâ kiò choh "tāilio̍k".

Bô gîgō͘ cha̍pgoe̍h jīchhit, Tiongkok Koktâipān tī lēhêng kìchiáhōe tiong, hoatgiânjîn Bé Hiáukng hông mn̄g khí chit hāng tāichì, i hôeèng kóng "góa seng beh mn̄g i tàuté sī siáⁿmi̍h lâng? I ê chó͘sian sī siáⁿmi̍h lâng? I ê kacho̍k ùi tóūi lâi·ê ? I lâu ê hoeh sī siáng ê hoeh? Tùi chit chióng pōe chó͘ poān chong ê lâng, si̍tchāi bô ta̍ttit phênglūn. I putkò sī ūitio̍h kiûkhit chi̍tkoaⁿpòaⁿchit só͘ piáuián ê chi̍t tiûⁿ nāukio̍k jîí ah!"

   Cha̍pgoe̍h jīchhit ēpo͘, Lāichèngpō͘ chhùtiúⁿ kiam Tiongiong Liûhêng E̍kchêng Chíhui Tiongsim hù chíhuikoaⁿ Tân Chonggān , tī kakī ê bīnchheh hoatbûn kóng, góa sinchiūⁿ ê hoeh sī ùi góa ê pēbú lâi ê, kámsiā góa ê pēbú hō͘ góa ū jia̍tài bînchú chūiû jînkoân ê kṳn, tī chit ê háṳûⁿ kokka ū chin chē ùi sèkài kokkok ê lâng lâi chia hùntàu phahpiàⁿ, nísek thé ni̍h ū pauiông chhaī, chuntiōng bô kâng, thiàⁿsioh jio̍ksè, hia̍ple̍k hō͘chō͘ ê sênghun, góa kah goán chhù·ni̍h ê lâng lóng sī Tâioân lâng, mā lóng jīnûi choh Tâioânlâng chin kongêng. Chit tè thó͘tē téngbīn ū lâukòe chin chē sianpòe ê chhiⁿhoeh kah chhengchhun, in ūitio̍h chūiû bînchú, kongpêⁿ chènggī ê put khutho̍k kah ióngkám, tio̍h sī Tâioân ê ìnkì, nāsī bīntùi uipek kah khiap, tio̍h khutho̍k ahsī kiaⁿhiâⁿ nńgnō͘ chiah sī pōe chó͘. Góa goānì ūitio̍h Tâioân puttoān ló͘le̍k, chhîsiok phahpiàⁿ, m̄ sī inūi siáⁿmi̍h hiatthóng, sī inūi jīntông.

   Chūchá Hokkiàn, Kńgtang ê lâng sengoa̍h khùnkhó͘, puttekí "kòe hoan"— khì Lâmiûⁿ thóthàn, inūi jīnchin phahpiáⁿ, sinkhó͘ lia̍pchek, kúi tāi liáuāu chin chē lóng piànsêng sió châichú. In siōng tōa ê khoattiám sī kòe kakī ê sengoa̍h, oânchoân bô jīntông sengoa̍h ê thó͘tē, kengkòe kúi tāi iáu khòaⁿ bô khí tongtē lâng kiò lâng sī "hoaná", bē ài o̍h tongtē gígiân kóng he sī "hoan ōe", chūjīnūi koân lâng chi̍t téng. Putkò, siāhōe nā hoatseng tōngloān, tio̍h ittēng ínkhí "hoán Hôa", chhiúⁿ, phah, thâi Hôajîn. Tanglâma îit bô hoán Hôa ê kokka sī Thàikok, Tiôchiulâng îbîn khì hia, chi̍t tāi thôaⁿ chi̍t tāi oânchoân choh kàu"ji̍p hiong mn̄g sio̍k", sûisî kái Thàikok miâ, o̍h Thàikok ōe, kah Thàikok lâng kòe kāngkhoán ê sengoa̍h. Le̍ksú siōng ū chin chē ūi Thàikok chónglí kah kok pō͘ pō͘tiúⁿ ū Hôajîn hiatthóng, tānsī in choa̍ttùi bē kóng. Kúi nî chêng ū Tiongkok kìchiá ké gâu, ài tián hongsîn, pòtō chi̍t ūi chhutmiâ ê chèngtī jînbu̍t kóng i ê akong sī ùi Tiongkok Tiôchiu îbîn lâi ê. Ínkhí tongsūjîn siongtong ê putboán kah khùnjiáu.

   Tân Chonggān mn̄g kóng, tāilio̍k sī tó chi̍t kok, tàuté sī pōe siáⁿmi̍h chó͘? Poān siáⁿmi̍h chong leh? (211112)

Pe̍h-ōe-jī-pán/白話字版

《 Le̍k-sek toán-phêng 》       Lí Lâm-hêng

     Pōe siáⁿ-mi̍h chó͘? Poān siáⁿ-mi̍h chong?

Cha̍p-goe̍h cha̍p-káu, Tiong-iong Liû-hêng E̍k-chêng Chí-hui Tiong-sim tēng-chheng, tī kok-lāi chèng-e̍k-biâu só͘ the̍h tio̍h ê n̂g-sek khah-phìⁿ kan-ta thê-kiong kok-lāi chèng-e̍k-biâu sú-iōng, tī kok-gōa chèng-e̍k-biâu ê lâng, tio̍h sûi-sin tòa kok-gōa chèng-e̍k-biâu ê khah-phìⁿ. Tong-tiûⁿ ū kì-chiá mn̄g kóng nā-sī bîn-chiòng "the̍h tio̍h Tāi-lio̍k chèng-e̍k-biâu chèng-bêng, káⁿ ē-sái ōaⁿ hoat lán ê n̂g-sek khah-phìⁿ?" hù chí-hui-koaⁿ Tân Chong-gān mn̄g kóng, "lí sī m̄ sī kóng ū ùi Tiong-kok tńg-lâi ê bîn-chiòng? In-ūi lí kóng Tāi-lio̍k, góa si̍t-chāi m̄-chai iáⁿ tó chi̍t-ê kok-ka lah!" Tiong-kok it-ti̍t bô ài Tâi-oân lâng chheng-ho͘ in Tiong-kok, Tâi-oân lâng nā chheng-ho͘ in "Tiong-kok" ná-chhiūⁿ sī gōa-kok lâng, kiò Tâi-oân lâng tio̍h chheng-ho͘ in "tāi-lio̍k". Chit chióng chheng-ho͘ si̍t-chāi chiok bô siông-sek, in-ūi choân sè-kài ê lâng nā kóng-tio̍h "tāi-lio̍k", khó-lêng sī kóng Hui-chiu tāi-lio̍k, Au-chiu tāi-lio̍k ah-sī Pak-bí-chiu tāi-lio̍k. Choân sè-kài bô chi̍t-ê kok-ka ê miâ kiò choh "tāi-lio̍k".

Bô gî-gō͘ cha̍p-goe̍h jī-chhit, Tiong-kok Kok-tâi-pān tī lē-hêng kì-chiá-hōe tiong, hoat-giân-jîn Bé Hiáu-kng hông mn̄g khí chit hāng tāi-chì, i hôe-èng kóng "góa seng beh mn̄g i tàu-té sī siáⁿ-mi̍h lâng? I ê chó͘-sian sī siáⁿ-mi̍h lâng? I ê ka-cho̍k ùi tó-ūi lâi-·ê ? I lâu ê hoeh sī siáng ê hoeh? Tùi chit chióng pōe chó͘ poān chong ê lâng, si̍t-chāi bô ta̍t-tit phêng-lūn. I put-kò sī ūi-tio̍h kiû-khit chi̍t-koaⁿ-pòaⁿ-chit só͘ piáu-ián ê chi̍t tiûⁿ nāu-kio̍k jî-í ah!"

   Cha̍p-goe̍h jī-chhit ē-po͘, Lāi-chèng-pō͘ chhù-tiúⁿ kiam Tiong-iong Liû-hêng E̍k-chêng Chí-hui Tiong-sim hù chí-hui-koaⁿ Tân Chong-gān , tī ka-kī ê bīn-chheh hoat-bûn kóng, góa sin-chiūⁿ ê hoeh sī ùi góa ê pē-bú lâi ê, kám-siā góa ê pē-bú hō͘ góa ū jia̍t-ài bîn-chú chū-iû jîn-koân ê ki-in, tī chit ê hái-iûⁿ kok-ka ū chin chē ùi sè-kài kok-kok ê lâng lâi chia hùn-tàu phah-piàⁿ, ní-sek thé ni̍h ū pau-iông chha-ī, chun-tiōng bô kâng, thiàⁿ-sioh jio̍k-sè, hia̍p-le̍k hō͘-chō͘ ê sêng-hun, góa kah goán chhù-·ni̍h ê lâng lóng sī Tâi-oân lâng, mā lóng jīn-ûi choh Tâi-oân-lâng chin kong-êng. Chit tè thó͘-tē téng-bīn ū lâu-kòe chin chē sian-pòe ê chhiⁿ-hoeh kah chheng-chhun, in ūi-tio̍h chū-iû bîn-chú, kong-pêⁿ chèng-gī ê put khut-ho̍k kah ióng-kám, tio̍h sī Tâi-oân ê ìn-kì, nā-sī bīn-tùi ui-pek kah khi-ap, tio̍h khut-ho̍k ah-sī kiaⁿ-hiâⁿ nńg-nō͘ chiah sī pōe chó͘. Góa goān-ì ūi-tio̍h Tâi-oân put-toān ló͘-le̍k, chhî-siok phah-piàⁿ, m̄ sī in-ūi siáⁿ-mi̍h hiat-thóng, sī in-ūi jīn-tông.

   Chū-chá Hok-kiàn, Kńg-tang ê lâng seng-oa̍h khùn-khó͘, put-tek-í "kòe hoan"— khì Lâm-iûⁿ thó-thàn, in-ūi jīn-chin phah-piáⁿ, sin-khó͘ lia̍p-chek, kúi tāi liáu-āu chin chē lóng piàn-sêng sió châi-chú. In siōng tōa ê khoat-tiám sī kòe ka-kī ê seng-oa̍h, oân-choân bô jīn-tông seng-oa̍h ê thó͘-tē, keng-kòe kúi tāi iáu khòaⁿ bô khí tong-tē lâng kiò lâng sī "hoan-á", bē ài o̍h tong-tē gí-giân kóng he sī "hoan ōe", chū-jīn-ūi koân lâng chi̍t téng. Put-kò, siā-hōe nā hoat-seng tōng-loān, tio̍h it-tēng ín-khí "hoán Hôa", chhiúⁿ, phah, thâi Hôa-jîn. Tang-lâm-a î-it bô hoán Hôa ê kok-ka sī Thài-kok, Tiô-chiu-lâng î-bîn khì hia, chi̍t tāi thôaⁿ chi̍t tāi oân-choân choh kàu"ji̍p hiong mn̄g sio̍k", sûi-sî kái Thài-kok miâ, o̍h Thài-kok ōe, kah Thài-kok lâng kòe kāng-khoán ê seng-oa̍h. Le̍k-sú siōng ū chin chē ūi Thài-kok chóng-lí kah kok pō͘ pō͘-tiúⁿ ū Hôa-jîn hiat-thóng, tān-sī in choa̍t-tùi bē kóng. Kúi nî chêng ū Tiong-kok kì-chiá ké gâu, ài tián hong-sîn, pò-tō chi̍t ūi chhut-miâ ê chèng-tī jîn-bu̍t kóng i ê a-kong sī ùi Tiong-kok Tiô-chiu î-bîn lâi ê. Ín-khí tong-sū-jîn siong-tong ê put-boán kah khùn-jiáu.

   Tân Chong-gān mn̄g kóng, tāi-lio̍k sī tó chi̍t kok, tàu-té sī pōe siáⁿ-mi̍h chó͘? Poān siáⁿ-mi̍h chong leh? (211112)


十月十九,中央流行疫情指揮中心澄清,tī國內種疫苗所the̍h tio̍hê黃色卡片kan-ta提供國內種疫苗使用,tī國外種疫苗ê人,tio̍h隨身帶國外種疫苗ê卡片。當場有記者問講若是民眾「the̍h tio̍h大陸種疫苗證明,敢會使換發咱ê黃色卡片?」副指揮官陳宗彥問講:「你是m̄是講有ùi中國轉來ê民眾?因為你講大陸,我實在m̄知影tó一個國家lah!」中國一直無愛台灣人稱呼in中國,台灣人若稱呼in「中國」ná像是外國人,叫台灣人tio̍h稱呼in「大陸」。Chit種稱呼實在足無常識,因為全世界ê人若講tio̍h「大陸」,可能是講非洲大陸、歐洲大陸ah是北美洲大陸。全世界無一個國家ê名叫作「大陸」。

無疑誤十月二七,中國國台辦tī例行記者會中,發言人馬曉光hông問起chit項代誌,伊回應講「我先beh問伊到底是siáⁿ-mih人?伊ê祖先是siáⁿ-mih人?伊ê家族ùitó位來ê?伊流ê血是siángê血?對chit種背祖叛(poān)宗ê人,實在無值得評論。伊不過是為tio̍h求乞一官半職所表演ê一場鬧劇而已ah!」

  十月二七下晡,內政部次長兼中央流行疫情指揮中心副指揮官陳宗彥,tī家己ê面冊發文講:我身上ê血是ùi我ê父母來ê,感謝我ê父母hō͘我有熱愛民主自由人權ê基因,tīchit個海洋國家有真chēùi世界各國ê人來chia奮鬥phah拚,染色體裡有包容差異、尊重無仝、疼惜弱勢、協力互助ê成分,我kah阮厝裡ê人lóng是台灣人,mālóng認為作台灣人真光榮。Chit塊土地頂面有流過真chē先輩ê鮮血kah青春,in為tio̍h自由民主、公平正義ê不屈服kah勇敢,tio̍h是台灣ê印記,若是面對威迫kah欺壓,tio̍h屈服ah是驚惶軟nō͘才是背祖。我願意為tio̍h台灣不斷努力、持續phah拚,m̄是因為siáⁿ-mih血統,是因為認同。

  自早福建、廣東ê人生活困苦,不得已「過番」—去南洋討thàn,因為認真phah拼、辛苦粒積,幾代了後真chēlóng變成小財主。In上大ê缺點是過家己ê生活,完全無認同生活ê土地,經過幾代猶看無起當地人叫人是「番á」、bē愛學當地語言講he是「番話」,自認為koân人一等。不過,社會若發生動亂,tio̍h一定引起「反華」,搶、phah、刣華人。東南亞唯一無反華ê國家是泰國,潮州人移民去hia,一代傳一代完全作到「入鄉問俗」,隨時改泰國名、學泰國話,kah泰國人過仝款ê生活。歷史上有真chē位泰國總理kah各部部長有華人血統,但是in絕對bē講。幾年前有中國記者假gâu、愛展風神,報導一位出名ê政治人物講伊ê阿公是ùi中國潮州移民來ê。引起當事人相當ê不滿kah困擾。

  陳宗彥問講:大陸是tó一國,到底是背siáⁿ-mih祖?叛siáⁿ-mih宗leh? (211112)