《《平民ê基督傳》》

 | | | 轉寄

Tē Jī koàn Ki-tok lâi ê sî 「Tē jī chiuⁿ Chhù-lí Kàng-tàn」 第二卷 基督來ê時「第二章 處女降誕」（2/4）

作者 Tâi-e̍k:Ko Tek-chiong, Siu-tèng: Chng Hūi-phêng&Lîm Chùn-io̍k 2021.04.11

Chū-jiân chit-ê kò͘-sū, sī ti̍t-chiap tùi Mâ-lí-ah, á-·sī kan-chiap tùi Mâ-lí-ah ê chhin-lâng, tōa bīn Iô-ha-neh, á-·sī tùi Mâ-lí-ah hiah-ê kèng-khiân ê hū-jîn-lâng phōaⁿ lâi thiaⁿ-kìⁿ ê. Siōng chá ha̍k-seng án-chóaⁿ lâi thoân-pò hit-ê siau-sit, lán lóng m̄-chai pòaⁿ-hāng. Tong-sî ê kàu-hōe só͘ boán-chiok ê chèng-kì sī siáⁿ-mi̍h khoán, lán mā sī lóng m̄-chai. Lán chí-ū chai-iáⁿ,"I-é-su ê lāu-bú Mâ-lí-ah ū kah i ê hiaⁿ-tī saⁿ-kap tòa."Koh chai-iáⁿ tī bô kúi nî ê tiong-kan, chit-ê siau-sit ū piàn thoân tī choân Pa-le̍k-su-teng; iū-koh chai-iáⁿ chit-ê siau-sit, tī bô kúi nî kú, ū piàn-chò chi̍t-ê kháu thôaⁿ tī in tiong-kan, iā chit-ê siau-sit chiâⁿ-chò kháu thôaⁿ liáu-āu, Má-thài chiah gia̍h pit lâi kì-chài, iā Lū-ka chiah sòa kì-chài koh-khah siông-sè tī chheh-·ni̍h. Lán chí-ū chai tong-sî ê kàu-hōe ū chhut-pán chiah-ê hok-im-su lâi piáu-bêng In ê sìn-gióng, sòa kā chit-ê sìn-gióng lâi pīⁿ ji̍p tī chá-chá ê Sìn-keng ê lāi-bīn. Tī-chia ū Lô-má lâng óa tī Chú-āu 100 nî, in teh kiâⁿ-sé-lé ê sî só͘ teh ēng ê Sìn-keng, tī hit lāi-tiong, ū chi̍t kù teh kóng,"Τùi Sèng Sîn lâi hoâi-īn, tùi chāi-sek-lí Mâ-lí-ah lâi chhut-sì."í-āu tī ta̍k sî-tāi ê kàu-hōe lóng bô piàn-ōaⁿ, iā lóng bô iô-tāng, ū kì-chài chit-ê sū-si̍t tī In ê Sìn-keng, lâi siông-sè soat-bêng i ê hòa-sin ê tiong-sim ê kà-sī. Kàu hiān-kim tī thong sè-kài ta̍k só͘-chāi ê kàu-hōe, to lóng sī ū kà-sī In ê kiáⁿ-jî, tio̍h sìn i ê hòa-sin ê tō-lí, sòa kiò in tio̍h àm-liām kóng, "góa sìn I-é-su Ki-tok, î-it ê Chú, to̍h sī tùi Sèng Sîn ê koân-lêng tâu-thai, tùi chāi-sek-lí Mâ-lí-ah chhut-sì."

Chit sî lán ài chiàu sì-chiàⁿ ê sūn-sī lâi khòaⁿ ha̍k-seng ū án-chóaⁿ lâi keng-giām i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t. Chèng ha̍k-seng siōng chá sī ū tit-tio̍h tōa ê khak-sìn lâi keng-giām-·tio̍h Ki-tok ê sîn-sèng. To̍k-to̍k lán ū jīn Ki-tok sī sîn, sī Siōng-tè, hit sî lán chiah ū thang gī-lūn i ê chhù-lí Kàng-tàn ê būn-tê. Lán nā-sī bô ū jīn Ki-tok sī sîn, chū-jiân i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū, sī khòaⁿ-chò bô ì-sù. Lán chí-ū ē hiáu-tit lâi chông-pài hit-ê seng thiⁿ ê Ki-tok, lâi khòaⁿ i chò sī Siōng-tè, hit sî chiah ē tit-tio̍h cha̍p-hun ê khak-sìn, lâi bêng-pe̍k Mâ-lí-ah só͘-ū thiaⁿ-kìⁿ hit-ê sîn-sèng, koh sîn-pì ê ōe, kóng,"Sèng Sîn beh lîm-kàu lí, chì-koân-·ê ê koân-lêng beh tì-ìm lí, só͘-í tùi lí seⁿ ê, beh chheng chò sèng, chò Siōng-tè ê kiáⁿ."Tùi án-ne, chhin-chhiūⁿ só-sî ê hû-ha̍p tī só ê khoán-sit, hit sî i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, lán chiah ē khòaⁿ-chò sī ū hû-ha̍p tī i ê sîn-sèng, ū oân-sêng i ê sîn-sèng, chiâⁿ-chò hō͘ lâng ē-thang sìn tit ê sū-si̍t.

Tī sî chit-ê sū chiah bêng-hián? Chit-ê sū m̄ sī keng-kòe chē-chē nî kú, kàu ū sî-kan thang hoat-seng chē-chē thoân-soat ê sî chiah bêng-hián. M̄-sī! Chit-ê sū sī tú-tú tī Chú koh-o̍ah liáu, sûi-sî bêng-hián. Tek-kok ū chi̍t ūi ha̍k-chiá, kiò-chò Há-luh-ná-khuh (AdolfvonHarnack), i sī tē-it chai bat goân-sí Ki-tok-kàu ê le̍k-sú, i pún-sin khiok sī m̄ sìn chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, iáu-koh ū sêng-jīn lâi chú-tiuⁿ kóng, chit-ê chhù-lí Kàng-tàn ê sìn-gióng, sī óa tē-it sè-kí bóe ta̍k só͘-chāi ê Ki-tok-tô͘ kiōng thong só͘ sìn ê, só͘-í lán tio̍h sêng-jīn, chit-ê chhù-lí Kàng-tàn ê sìn-gióng sī tùi tī Chú koh-o̍ah liáu ê sî khí, kàu tī tē-it sè-kí bóe ê tiong-kan, tī Pa-le̍k-su-teng só͘ hoat-seng ê.

Ū siáⁿ-mi̍h lâng thang chò lán ê kiàn-chèng? chū-jiân sī khiā-khí tī hit sî-tāi ê lâng thang chò lán ê kiàn-chèng. In-ūi hit sî-tāi ê lâng chiah ē-thang phòaⁿ-toàn hit sî-tāi ê le̍k-sú-tek ê sū-si̍t, í-gōa bô pa̍t-tiâu-lō͘. Taⁿ lūn i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū, lán chai hiah-ê khiā-khí tī hit sî-tāi beh lâi phòaⁿ-toàn hit-ê chèng-kì ê lâng, sī ū chhim-sìn, sīm-chì sòa siá hit-ê sū-si̍t tī In ê chheh-·ni̍h, lâi chiâⁿ-chò ū koân-ui ê chheh, kóng-khí In ê Chú ê kò͘-sū. Chhin-chhiūⁿ án-ne, in khak-si̍t sī ū chhim-sìn, mā sòa ū siá bêng chit-ê sū-si̍t.

Má-thài kah Lū-ka ū sêng-jīn in, put-kò sī teh kì-su̍t hit sî ê kàu-hōe ê sìn-gióng, chiah ū siá chit-ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū tī In ê hok-im-su, sòa kā in chhut-pán, lâi sêng-jīn hiah-ê hok-im-su sī si̍t-chāi teh kì-si̍t In ê sìn-gióng ê chheh. Lán kan-ta tùi chit-ê si̍t-chêng, to̍h í-keng ū-kàu gia̍h ê chèng-kì tī-·leh. Khó-sioh lâng chē-chē sī hut-lio̍k chit-tiám. Che kî-si̍t sī ū tōa ê chhò-gō͘ tī-·leh. Lán nā tha̍k hit-khoán tī-teh hoán-tùi chhù-lí Kàng-tàn ê chheh liáu, hoān-sè ē khí giâu-gî ê sim, teh-beh siūⁿ kóng, án-chóaⁿ kan-ta Má-thài kah Lū-ka ū kiàn-chèng chit-ê sū niā-niā, iā ū-sî ē sòa siūⁿ kóng, In ê chheh sī kah-ná chhin-chhiūⁿ teh siá in pún-sin ê ha̍k-soat, ǹg-bāng kàu-hōe thang kā in chiap-la̍p. Tiāⁿ-tio̍h ǹg-bāng lán bô ū chit khoán ê chhò-gō͘ tī-·leh. Lán tio̍h khak-si̍t chai, kî-si̍t in put-kò sī teh kì-su̍t kàu-hōe ê sìn-gióng niā-niā. Chhiáⁿ lán ē kì-tit ē-bīn chit kù ōe, M̄-sī in-ūi chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t ū kì-chài tī hok-im-su, só͘-í kàu-hōe chiah sìn. Hoán-tńg sī in-ūi kàu-hōe ū sìn chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, só͘-í in chiah ū kì-chài tī hok-im-su. Tī Má-thài kah Lū-ka ê pōe-āu sī ū choân kàu-hōe tī-·leh.

Siat-sú lán nā si̍t-chāi ē kì-tit í-siōng só͘ kóng chit-ê si̍t-chêng, ia̍h ē chiàu lán ê siông-sek lâi phòaⁿ-toàn, lán to̍h khah m̄-bián hùi liáu sî-kan lâi siūⁿ, Ki-tok-tô͘ só͘ teh hoâi-gî, só͘ khòaⁿ-chò tē-it khùn-lân ê būn-tê. Ū Ki-tok-tô͘ sī bat teh sio-chèⁿ kóng, thài-thó Sin-iok kî-tha ê tù-chiá, tùi i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū, lóng bô kiàn-chèng siáⁿ-mi̍h?

Chit sî, chhiáⁿ iông-ín góa lâi thó-lūn chit-tiám. Lán chiām-sî-kú m̄-bián siūⁿ hit-khoán bô sìn-gióng ê lâng ê hoán-tùi ê ōe, Ki-tok-tô͘ ê tiong-kan ū lâng só͘ teh giâu-gî, khòaⁿ-chò sī tē-it thang chheⁿ-kiaⁿ ê khùn-lân ê tiám, to̍h sī kóng, Má-khó bô kì-chài chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t, Iô-ha-neh mā-sī bô. Páu-lô tī i hiah-ni̍h chē koàn ê phoe-sìn ê tiong-kan, liân chi̍t tiuⁿ mā bô teh kóng khí chit-ê sū-si̍t. Che kám m̄-sī teh àm-sī lán chai, in sī lóng bô sìn i ê chhù-lí Kàng-tàn ê sū-si̍t? Ū-iáⁿ, lán nā-sī bô chim-chiok siūⁿ, chit khoán ê hoán-tùi ê ōe, lán thiaⁿ-liáu sī chhin-chhiūⁿ chin thang chheⁿ-kiaⁿ ê khoán.


自然chit-ê故事，是直接tùi馬利亞，á是間接tùi馬利亞ê 親人，大面約翰，á是tùi馬利亞hiah-ê敬虔ê婦人人伴來聽見ê。Siōng早學生án怎來傳報hit-ê消息，咱lóng m̄知半項。當時ê教會所boán-chiok ê證據是啥物款，咱mā是lóng m̄知。咱只有知影，「耶穌ê老母馬利亞有kah伊ê兄弟相kap tòa。」Koh知影tī無幾年ê中間，chit-ê消息有遍傳tī全巴勒斯坦；又koh知影chit-ê消息，tī無幾年久，有變做一个口傳tī in中間，也chit-ê消息成做口傳了後，馬太chiah gia̍h筆來記載，也路加才續記載koh-khah詳細tī冊裡。咱只有知當時ê教會有出版chiah-ê福音書來表明In ê信仰，續kā chit-ê信仰來編入tī早早ê信經ê內面。Tī-chia有羅馬人óa tī主後100年，in teh行洗禮ê時所teh用ê信經，tī hit內中，有一句teh講：「Τùi聖神來懷孕，tùi在室女馬利亞來出世。」以後tī ta̍k時代ê教會lóng無變換，也lóng無搖動，有記載chit-ê事實tī In ê信經，來詳細說明伊ê化身ê中心ê教示。到現今tī thong世界ta̍k所在ê教會，to lóng是有教示In ê kiáⁿ兒，tio̍h信伊ê化身ê道理，續叫in tio̍h 暗念講：「我信耶穌基督，唯一ê主，to̍h是tùi聖神ê權能投胎，tùi在室女馬利亞出世。」

Chit時咱ài照四正ê順序來看學生有án怎來經驗伊ê處女降誕ê事實。眾學生siōng早是有得tio̍h大ê確信來經驗-·tio̍h基督ê神聖。獨獨咱有認基督是神，是上帝，hit時咱chiah有thang議論伊ê處女降誕ê問題。咱若是無有認基督是神，自然伊ê處女降誕ê事，是看做無意思。咱只有ē曉得來崇拜hit-ê升天ê基督，來看伊做是上帝，hit時chiah ē得tio̍h十分ê確信，來明白馬利亞所有聽見hit-ê神聖，koh神祕ê話，講：「聖神beh臨到你，至koân-·ê ê權能beh致蔭你，所以tùi你生ê，beh稱做聖，做上帝ê kiáⁿ。」Tùi án-ne，親像鎖匙ê符合tī鎖ê款式，hit時伊ê處女降誕ê事實，咱chiah ē看做是有符合tī伊ê神聖，有完成伊ê神聖，成做hō͘人ē-thang信得ê事實。

Tī時chit-ê事chiah明顯?Chit-ê事m̄是經過chē-chē年久，到有時間thang發生chē-chē傳說ê時chiah明顯。M̄是！Chit-ê事是tú-tú tī主koh活了，隨時明顯。德國有一位學者，叫做Há-luh-ná-khuh(AdolfvonHarnack)，伊是第一知bat原始基督教ê歷史，伊本身卻是m̄信處女降誕ê事實，iáu-koh有承認來主張講，chit-ê處女降誕ê信仰，是óa第一世紀尾ta̍k所在ê基督徒共通所信ê，所以咱tio̍h承認，chit-ê處女降誕ê信仰是tùi tī主koh活了ê時起，到tī第一世紀尾ê中間，tī巴勒斯坦所發生ê。

有啥物人thang做咱ê見證?自然是khiā起tī hit時代ê人thang做咱ê見證。因為hit時代ê人chiah ē-thang判斷hit時代ê歷史tek ê事實，以外無別條路。Taⁿ論伊ê處女降誕ê事，咱知hiah-ê khiā起tī hit時代beh來判斷hit-ê證據ê人，是有深信，甚至續寫hit-ê事實tī In ê冊裡，來成做有權威ê冊，講起In ê主ê故事。親像án-ne，in確實是有深信，mā續有寫明chit-ê事實。

馬太kah路加有承認in，不過是teh記述hit時ê教會ê信仰，chiah有寫chit-ê處女降誕ê事tī In ê福音書，續kā in出版，來承認hiah-ê福音書是實在teh記實In ê信仰ê冊。咱kan-ta tùi chit-ê實情，to̍h已經有夠額ê證據tī-·leh。可惜人chē-chē是忽略chit點。這其實是有大ê錯誤tī-·leh。咱若讀hit款tī-teh反對處女降誕ê冊了，hoān-sè ē起僥疑ê心，teh-beh想講，án怎kan-ta馬太kah路加有見證chit-ê事niā-niā，也有時會續想講，In ê冊是kah-ná親像teh寫in本身ê學說，ǹg望教會thang kā in接納。Tiāⁿ-tio̍h ǹg望咱無有chit款ê錯誤tī-·leh。咱tio̍h確實知，其實in不過是teh記述教會ê信仰niā-niā。請咱ē記得下面chit句話：M̄是因為處女降誕ê事實有記載tī福音書，所以教會才信。反轉是因為教會有信處女降誕ê事實，所以in chiah有記載tī福音書。Tī馬太kah路加ê背後是有全教會tī-·leh。

設使咱若實在ē記得以上所講chit-ê實情，亦會照咱ê常識來判斷，咱to̍h khah m̄免費了時間來想，基督徒所teh懷疑，所看做第一困難ê問題。有基督徒是bat tehsio-chèⁿ講，thài-thó新約其他ê著者，tùi伊ê處女降誕ê事，lóng無見證啥物?

Chit時，請容允我來討論chit點。咱暫時久m̄免想hit款無信仰ê人ê反對ê話，基督徒ê中間有人所teh僥疑，看做是第一thang生驚ê困難ê點，to̍h是講，馬可無記載處女降誕ê事實，約翰mā是無。保羅tī伊hiah-ni̍h濟卷ê phoe信ê中間，連一張mā無teh講起chit-ê事實。這kám m̄是teh暗示咱知，in是lóng無信伊ê處女降誕ê事實?有影，咱若是無chim-chiok想，chit款ê反對ê話，咱聽了是親像真thang生驚ê款。